In 1964 liet het Belgische ministerie van Arbeid en Tewerkstelling in Marokko een brochure verspreiden: 'Vivre et travailler en Belgique'.
'Arbeiders, welkom in België!
U denkt eraan in België te komen werken? Wellicht heeft U reeds de 'grote beslissing' genomen? Wij, Belgen, zijn verheugd dat U aan ons land de bijdrage van uw arbeidskracht en en uw intelligentie komt leveren.
U denkt eraan in België te komen werken? Wellicht heeft U reeds de 'grote beslissing' genomen? Wij, Belgen, zijn verheugd dat U aan ons land de bijdrage van uw arbeidskracht en en uw intelligentie komt leveren.
Uitwijken naar een land dat onvermijdelijk van het uwe verschilt, brengt enkele aanpassingsproblemen met zich mee. Deze aanvankelijke moeilijkheden zullen veel vlotter overwonnen worden indien U een normaal leven, dit wil zeggen een familiaal leven leidt. België is een land waar de arbeid goed beloond wordt, waar het comfort op een hoog niveau ligt, vooral voor hen die in gezinsverband leven. [...] In elk geval willen wij U nogmaals verzekeren: de arbeiders uit streken van de Middellandse Zee zijn welkom onder ons in België.'
...
Hier valt heel veel over te zeggen.
Wij Belgen waren 'verheugd' dat Marokkaanse arbeiders hier zouden komen werken. Ik betwijfel echter sterk of men bij 'wij Belgen' te rade is gegaan vooraleer men die boodschap ging verkondigen. Eens het zover was reageerden 'wij Belgen' immers behoorlijk vijandig en dik 50 jaar later is de situatie nog steeds bijlange na niet in orde. 'Wij Belgen' zouden nu alleszins wel twee keer nadenken vooraleer brochures te gaan verspreiden in Marokko!
Men heeft zich niet of onvoldoende de bedenking gemaakt wat het concreet inhoudt wanneer mensen uit een ander land (of een andere cultuur) naar hier verhuizen. Ja, men voorzag expliciet 'problemen' en 'moeilijkheden', maar heel naïef dacht men dat deze zouden worden opgelost wanneer vrouw en kinderen meekwamen naar hier. Kennelijk heeft men geen rekening gehouden met een scenario waarin gezinshereniging géén oplossing bleek te bieden voor die voorziene problemen en moeilijkheden. Men heeft zich blijkbaar over het algemeen niet beziggehouden met een integratieplan. Hoe dom! Hoe vreselijk dom!
Voor men in Marokko brochures ging verdelen, had men trouwens al ervaring met Italiaanse gastarbeiders. Die hadden zich vrij vlot aangepast, dus met die Marokkanen zou het ook wel loslopen. Wat een foute inschatting! Christelijke Italianen kwamen in christelijk België terecht, daar lag een zeer belangrijke overeenkomst. Dat Marokkanen geen christenen zijn en de consequenties die dat met zich zou meebrengen, heeft men wellicht nooit goed in rekening gebracht. Men moet kinderlijk naïef zijn geweest op het ministerie van Arbeid en Tewerkstelling anno 1964. Een immens gebrek aan kennis over de wereld en zijn verschillende volkeren.
Dus, kan een mens zich afvragen: waarover zitten 'wij Belgen' in feite te zagen als we weer eens niet akkoord gaan met het doen en laten van onze Marokkaans-Belgische landgenoten? 'Wij Belgen' kennen onze eigen geschiedenis niet - dat is écht erg - en 'wij Belgen' zijn 'de Marokkanen' gaan hálen. En 'wij Belgen' hebben van bij het begin verzuimd om voor die eenvoudige arbeiders een integratietraject te voorzien. Nu denken 'wij Belgen' dat 'de Marokkanen' gekómen zijn. Fout!
Bovendien, en niet onbelangrijk: men was in Marokko op zoek naar laaggeschoolde arbeiders, niet naar professoren. Kan je het zo'n laaggeschoolde arbeider kwalijk nemen dat hij zelf niet bezig was met een of ander integratieplan? Die mens was al lang blij dat hij hier centen kreeg voor zijn werk. Het was in 1964 aan 'wij Belgen' om over integratie na te denken. En dat hebben we niet of onvoldoende gedaan. Daarom moeten 'wij Belgen' eigenlijk niet zagen. We zijn onnozel geweest. Kinderlijk onnozel.
