De koffiebar

De koffiebar. Plots zijn ze overal. Of dat lijkt toch zo. Mensen die positief in het leven staan en de vinger aan de pols houden zijn heel gretig om het ‘fenomeen’ van de koffiebar te verwelkomen. Op ‘trendy’ blogs en in lifestyle-magazines krijgen koffiebars veel aandacht. Tegelijk zouden koffiebars overspoeld worden door ‘hipsters’, en ‘dat moeten we er dan maar bijnemen’, lijkt de bijgedachte. Dat zijn natuurlijk de mensen die zichzelf nadrukkelijk geen hipster vinden die dat erbij denken.

Maar dus de koffiebar. De laatste tijd worden er her en der in Vlaanderen cafés geopend die ‘een stukje Berlijn’ naar de stad (zouden) brengen. Deze cafés heten steeds vaker koffiebar en niet café. Berlijn is al heel wat jaren extreem trendy. Hangt er in je horecazaak een ‘Berlijnse sfeer’ dan mag je je in de handen wrijven. Mensen die nadrukkelijk zeggen dat ze geen hipster zijn, zijn vast van plan om met een boek in de koffiebar met de Berlijnse sfeer gezien te worden. Want nergens is het aangenamer om te lezen dan in de koffiebar, wordt beweerd door mensen die zelden een boek lezen.

Er is trouwens absoluut niks mis met de naam ‘koffiebar’. Er is niks verkeerds aan om mensen te laten geloven dat ze in een koffiebar zitten en niet in een gewoon café. Maar er is wel iets mis met het geforceerde imago van de koffiebar als zou dit een gezellige plek zijn. Want dat is ze meestal niet.
Hoezeer lifestylebladen de koffiebar ook mogen bejubelen, - “je ontmoet er nieuwe mensen, je komt er mensen van alle leeftijden tegen, - studenten, maar ook gezinnen die een hapje komen eten - de koffiebar ‘verbindt’ mensen” - de waarheid is dat koffiebars vooral ook veel mensen met tablets of laptops trekken, en laat ons eerlijk zijn, iemand die met een tablet of een laptop aan een tafel zit, is niet nadrukkelijk uit op sociaal contact of gezelligheid. Deze mensen komen alleen naar de koffiebar en zitten alleen aan een tafeltje waar zij zich over hun scherm gebogen terugtrekken in hun eigen cocon. Ze bouwen een klein Berlijns muurtje om zich heen. Erg ongezellig.
De koffiebar - uiteindelijk gewoon een café met een andere naam - lijkt vaak een soort moderne werkruimte, een alternatief bureau, erg geschikt voor freelancers die anders thuis werken maar in de koffiebar het soort geroezemoes terugvinden dat hen net dat tikje afleiding bezorgt waar zij naar op zoek zijn terwijl ze met hun vinger over hun schermpje swipen en meer op sociale media zitten dan dat zij ooit in de bar met de andere aanwezigen zouden interageren.

Mij doet de koffiebar ook denken aan de ceo, de Chief Executive Officer. Geef het kind een dure naam en het voelt zich op slag beter, terwijl er eigenlijk niks verandert. De directeur van tien jaar geleden mag nu ‘ceo’ op zijn visitekaartje zetten al zijn zijn bevoegdheden nog precies dezelfde. En dat is met de koffiebar ook zo. De uitbater probeert zijn bar wat ‘cachet’ te geven middels een ‘alternatieve’ inrichting opdat het etiket ‘koffiebar’ gerechtvaardigd zou zijn. Maar de koffiebar is een illusie.

De vraag is dan waarom bepaalde mensen zo graag een illusie voor waar willen aannemen? Dan denk ik bijvoorbeeld aan mensen die vinden dat er nood is aan een ‘positieve tegenbeweging’ en graag in alles en niks positieve tegenbewegingen menen te kunnen ontwaren. Die positieve tegenbeweging moet er komen omdat we nu (kennelijk) in een ‘negatieve beweging’ zitten, al wordt dat niet zo genoemd. Ik ben het daar trouwens volledig mee eens, dat we nu in een negatieve beweging zitten. De financiële crisis, N-VA-regeringen, etc. We leven in onzekere tijden en mensen zijn niet op hun gemak.

(Trouwens: ‘bottom-up-initiatieven’. Dat is nog zo’n grappige term die in zwang is. Die Engelse benamingen van zaken die je ook gewoon in het Nederlands kan benoemen moeten een groot gewicht verlenen, een sérieux waar je niet mee mag lachen. Wat het dus net lachwekkend maakt.)

(Nog een eindconclusie over de koffiebar: helemaal niks mis mee, een café met een andere naam, maar het label ‘gezellig’ is over het algemeen niet gerechtvaardigd.)