Een Nederlandse talk show

Een discussie in 'De wereld draait door'. 'Seksbom' Patricia Paay staat op haar zestigste in de Playboy en zit tegenover cabaretier Theo Maassen die daar niks van begrijpt. De heftige discussie die zich tussen de twee ontspint is zó on-Belgisch dat ik niet anders kan dan weer eens verbluft te zijn over de Nederlandse assertiviteit en hoe die in contrast staat met de Vlaamse behoedzaamheid.

De manier waarop Theo Maassen tekeer gaat. Níémand in Vlaanderen zou zo ver durven gaan. Iets dergelijks bestaat hier niet, er zou heel veel verontwaardiging over zijn, het zou langs alle kanten afgeblokt worden. Maassen komt met een resem argumenten die moeten aantonen dat Patricia Paay 'fout' is ("een zielige aandachtsjunk") en dat ze op haar zestigste toch beter zou moeten weten. Paay probeert daar tegenover heel kalm te blijven zonder haar stem te verheffen of geweldig verontwaardigd te zijn. Ze kan wel iets hebben, ze is een Nederlandse.

Maassen bestempelt bepaalde uitspraken die Paay voorafgaand aan haar Playboycover heeft gedaan als "slecht gedrag" - "Goed gedrag moet je belonen, slecht gedrag moet je negeren". Hij zégt - hij insinueert niet - dat Paay plastisch chirurgische ingrepen heeft ondergaan. Zij ontkent. Hij zegt dat hij het zeker weet. Zij blijft ontkennen. Moet gezegd: Maassen kijkt haar de hele discussie lang niet recht in de ogen. Wild gesticulerend kijkt hij vooral schuin omhoog. Dát is dan tenminste nog een teken van schroom. Maar hoe hij verder alle remmen los gooit, ik zie het in 'De laatste show' bepaald niet gebeuren. Het idee alleen al.

Nu en dan komt presentator Matthijs van Nieuwkerk tussen en probeert hij de gemoederen te bedaren. Wel zegt hij: "Je mag hier doen en laten wat je wil, dat is het idee van het programma." Maar het is natuurlijk wel duidelijk dat dit soort discussie niet alledaags is in 'De wereld draait door'. In het publiek zie je veel gniffelende mensen die wellicht niet weten waar ze het hebben en thuis zijn er zeker weten ook duizenden mensen die dit 'niet oké' vinden. Maar daar gaat het niet over. Feit is dat dit soort discussie kán in een Nederlandse talk show. En dat het gebeurt. Dat Theo Maassen een provocerende cabaretier is, heeft er natuurlijk ook mee te maken - zie ook Hans Teeuwen in onder andere 'Bimbo's en boerka's' met de meiden van Halal, - maar het is ondenkbaar dat een Alex Agnew, misschien toch de meest 'farce' van alle Vlaamse comedians, iets dergelijks zou doen in een Vlaamse talk show. Het zou niet eens in hem opkomen. Het is gewoon niet ingebakken in de Vlaamse cultuur die overloopt van schroom en eeuwenoude minderwaardigheidsgevoelens, ingegeven door het strenge katholicisme. Het contrast met het door de eeuwen heen veel minder onder de knoet gehouden Nederland is immens.

Nederlanders gaan niet gebukt onder de tonnen schroom die zoveel Belgen met zich meedragen. Freedom of speech is in Nederland (al lang) niet meer het taboe dat het in België - of Vlaanderen, weet ik veel - wel nog steeds is, ook al mogen we dat in al onze dapperheid graag ontkennen. Verbazend hoe dat eeuwenoude juk ook in de geseculariseerde samenleving nog steeds, weliswaar onderhuids maar toch bijzonder prominent, aanwezig is. Benieuwd wat er zou gebeuren als zo'n franke Theo Maassen of Hans Teeuwen in een Vlaamse talk show zou opdraven. Nerveus heen en weer schuifelende bv's, een host die zijn gereserveerdheid verliest om zo zijn gêne te maskeren, een gniffelend publiek met rooie oortjes dat heel blij is dat het lekker anoniem zit te zijn in de studio, verbouwereerde kijkers in de woonkamer,..

Deze hele uiteenzetting verraadt dat ik zelf met grote ogen zou toekijken. Het feit dat ik op YouTube het filmpje van de discussie aan mijn Favorieten heb toegevoegd, zegt ook heel wat. Want ik heb dat voornamelijk gedaan om vormelijke redenen en niet omdat de inhoud van het gesprek mij zozeer interesseert. De kloof tussen de Nederlandse en de Belgische manier van discussiëren is bijzonder fascinerend.