Een praatje met Saartje

De VRT zou plannen hebben om "toch een beetje minder streng toe te gaan kijken op het taalgebruik van de mensen die voor de camera komen." Dat zegt Chris Dusauchoit in 'Reyers Laat'. Chris Dusauchoit, een Bruggeling, vindt dat een hele slechte zaak. Paul Jambers ook. Ruth Joos ook. Ik ook.

Altijd die plannen van de VRT, altijd die ideeën. Ze moeten altijd maar subtiel gecamoufleerd het marktaandeel van de openbare omroep de hoogte in duwen. Een presentator die zijn 'tussentaal' spreekt zal menselijker overkomen, authentieker - ik probeer mee te redeneren. En net op zo'n moment komen ze op Canvas met het taalprogramma 'Man over woord'. Ironisch hoe hun plannen op zo'n manier kunnen samenkomen. Wat een beleid, zou een mens zich kunnen afvragen. Welke belangen spelen mee?

Het filmpje dat in dit 'Reyers Laat'-fragment te zien is, vind ik overigens heel leuk. Linda De Win en Kathleen Cools in die schminkstoel, geef ze meteen een talkshow in hun dialect. Maar inhoudelijk slaat het filmpje de bal (bewust) mis en legt het de vinger op een kwestie die niet aan de orde is. Het probleem is niet dat presentatoren dialect zouden spreken, wel dat ze hun regiolect zouden spreken of gewoon slordig Algemeen Nederlands.

Met Saartje Vandendriessche loopt er op de VRT al een tijdje iemand rond die dat nieuwe plan ten uitvoer brengt, zonder dat ze dat wellicht zelf beseft. Saartje spreekt immers geen Algemeen Nederlands, maar is hoorbaar van Antwerpen. Haar lichtvoetie girl next door-imago staat kennelijk toe dat haar 'i' een 'ie' is. Een ander geval is Eddy Demarez, al vijftien jaar bij VRT, die ook slordig spreekt. Ik kan horen dat hij uit mijn streek is. En zo zijn er nog.

Jambers vraagt zich af waar we wel nog Algemeen Nederlands zullen horen als het niet meer op de VRT is. Op die manier had ik er nog niet over nagedacht, maar Jambers heeft gelijk. Het zijn mensen als Martine Tanghe en andere die mij hebben doen inzien dat ik mijn Brabants accent niet moet cultiveren. Omdat dat dom overkomt. Omdat mooi kunnen praten gewoon cool is, omdat het niet gemakkelijk is. Omdat het dus een uitdaging is om het te leren. Martine Tanghe kan iets dat ik ook wil kunnen. De VRT mag mij die ambitie niet afnemen door het zelf te laten hangen.

Waarom zou Algemeen Nederlands overigens de norm niet meer hoeven te zijn? Dat moet ze wel zijn. Wat zou dan de nieuwe norm zijn? Ik zou niet meer naar 'Het Journaal' kijken, mocht ik daar nieuwsankers geen perfect Algemeen Nederlands meer horen spreken. Ik zou dat programma niet meer serieus nemen. Hetzelfde geldt ook voor pakweg 'Sterren op de dansvloer' op VTM. Ook daarin moeten de presentatoren mooi Nederlands spreken. Televisie kan mensen uit verschillende provincies niet samenbrengen als er niet één algemene taal gesproken wordt. Of wat doen we met ons verkavelingsvlaams als norm wanneer we met Nederlanders spreken?

Dit debat over de mogelijke opschorting van het gebruik van het Algemeen Nederlands op de openbare omroep moet serieus gevoerd worden. Dit gaat over de 'i' die niet mag veranderen in een 'ie', niet over de West-Vlaamse 'g'. Dit gaat over de zin van een taaladviseur. En dit gaat ook over normen. De norm dat er op de nationale televisie Algemeen Nederlands gesproken wordt om iedereen samen te brengen en de openbare omroep die zich zo onderscheidt van regionale tv. Als ik Brabants wil tolereren zal ik wel naar ROB tv kijken, niet naar VRT. Nooit meer naar VRT.