'Eloquent' en 'erudiet', het waren er maar twee uit een hele lijst van moeilijke woorden, die ik moest kennen voor het examen Nederlands. Maar dat het ongeveer de twee mooisten waren, dat behoeft geen twijfel. Twee woorden, zo mysterieus als hetgeen ze betekenen, twee woorden, door de leek, zo makkelijk te verwarren als, pakweg, 'effectief' en 'efficiënt'. Ik hou van woorden en heb me de hele avond zitten afvragen of ik nu eloquent dan wel erudiet ben, of toch slechts één van beide? Dit overpeinzend bedacht ik me dat ik eigenlijk behoorlijk zelfverzekerd was over mijn capaciteiten op dus zowel het terrein van het intellect, de bagage, als op het domein van de welsprekendheid. Wetenschappelijke maatstaven kunnen evenwel niet aanduiden in hoeverre ik hoog scoor op één van beide "diciplines" en daarom besloot ik het, ten slotte, eerder bescheiden te houden en te stellen dat ik voor mijn leeftijd misschien wel al tamelijk (bemerk de overdadige nuancering) erudiet ben (erudiet word je pas met de jaren, volgens mij) en dat ik wat eloquentie betreft toch ook niet met mijn mond vol klapperende tanden sta.
Welnu, waarom deze wat droge uiteenzetting? Ik lees momenteel een boek dat me aan de woorden waarvan sprake deed denken. John Fantes "De weg naar Los Angeles" beschrijft het leven van ene Arturo Bandini, een achttienjarige Italiaanse inwijkeling die niet in de meest grote weelde opgroeit, zich van het ene baantje naar het andere sleept, maar als grote passie het lezen van filosofische traktaten onderhoudt om zich op die manier te onderscheiden van, wat hij noemt, het plebs, de Americanus Imbicilus.
"De weg naar Los Angeles" is een schrijnend, maar bij momenten bijzonder amusant relaas, waarin het voor alles steeds uitkijken is naar een van de vele conversaties die Bandini met zichzelf of met de hem omringenden voert. Bandini toont zich in die conversaties namelijk als een begiftigd spreker, die de geleerde woorden aaneenrijgt in, nu en dan, betekenisvolle zinnen en - hier komt het - daardoor door zijn omgeving nu eens een behoorlijke malloot, dan weer een zeer erudiet dan wel eloquent persoon, of beide, wordt gevonden (zijn milieu kent dat soort begrippen in feite niet).
Bandini bekwaamt zich voornamelijk in eloquentie, - een toch net iets makkelijker te verwerven etiket, je hoeft er in het geheel niet erudiet voor te zijn - maar getuigt met zijn kennis van Schopenhauer, Nietzsche en Kant toch ook van een zekere eruditie op het vlak van de westerse filosofiegeschiedenis. Bandini is een boekenwurm (erudiet!), hij legt het graag uit en doet dat, in zijn eigen ogen, steeds heel overtuigend (eloquent!) en praat tegen krabben, bomen en zichzelf (gestoord!).
Tot daar dus de begrippen eloquentie en eruditie met betrekking tot Arturo Bandini. Ik lees het boek met veel plezier uit, het is lollig.
Om de cirkel rond te maken beland ik weer op school, waar ik volgend jaar een vak heb waarin ik beschaafd Nederlands zal moeten leren spreken - ook dat brengt me bij de term 'eloquentie'. Ik ben bang voor die lessen omdat ik mij doorgaans bedien van een knoert van een Brabants accent, waar een 'i' een 'ie' is en een 'oe' een 'ooee'. Er gaat veel werk aan zijn om er bij mij "schoon Vlaams" in te rammen, dat weet ik pertinent zeker en de faalangst staat me dan ook nader dan de overwinningsbeker. Ik denk er lichtelijk over na dictielessen te gaan volgen - een dom idee? - zodat ik er wel mee moét bezig zijn. Het is nochtans niet mijn bedoeling u ooit met mijn stem, in het AN, via radio of tv te onderhouden, maar het is een vak op school en ik moet er dus voor slagen, en ik geloof dus ook dat een mens pas echt eloquent kan zijn wanneer hij zijn moedertaal in algemeen beschaafde vorm fatsoenlijk beheerst, daarbij gespeend van een te zwaar regiogebonden accent. Eruditie staat daar dan weer geheel los van, maar ergens lijkt het me logisch te zijn dat een erudiet iemand (clichévoorbeeld: Marc Reynebeau) ook redelijk eloquent is. Ja, ergens gaan ze toch wel hand in hand, deze twee e-woorden die eindigen op een t.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten