Een Somalische vrouw die haar dochter van vijf jaar niet zonder hoofddoek laat buitenkomen. Is het belangrijk om daarbij stil te staan of maakt het niets uit?
12-10-2017
Een maand geleden schreef ik eender wat op, nu vind ik nauwelijks iets nog belangwekkend genoeg om het op te schrijven. Zo gaat het bij mij altijd. Een tijdje loopt het los en daarna slipt het dicht. Plots begrijp ik niet goed meer waarom ik deed wat ik deed. Plots heb ik helemaal niet meer de goesting om iets te schrijven over bijvoorbeeld bepaalde gesprekken die ik toevallig hoor op de bus. Mijn belangstelling is weg.
13-10-2017
‘De regels van Matthijs’. Ik heb ‘m van YouTube gedownload om ‘m een derde keer te kunnen bekijken, deze documentaire. ‘De regels van Matthijs’ verdient het adjectief ‘beklijvend’. Ik was ook deze keer weer erg onder de indruk.
‘De regels van Matthijs’ is een Nederlandse documentaire van een jaar of vijf geleden waarin filmmaker Marc Schmidt zijn autistische en psychisch zieke jeugdvriend Matthijs volgt. Op moment van opname zijn beide mannen begin 40. Schmidt filmt Matthijs 95% van de tijd in diens appartement, ook al omdat Matthijs maar zelden zijn huis uit gaat. “Mijn huis is mijn heelal”, zegt hij ergens. Het appartement van Matthijs heeft overigens nog weinig weg van een appartement. Veeleer is het een opslagplaats voor allerlei materialen die in enorme stapels op de grond en op tafels opeengepakt staan. De chaos is totaal, onleefbaar, zonder meer, maar Matthijs vindt kennelijk geen manier om er orde in te scheppen. In zijn hoofd zit het dan ook niet bepaald op orde. Deze immens gefrustreerde man is namelijk goed op weg om helemaal gek te worden van zijn eigen gedachten. Doorheen de opname van deze documentaire is Matthijs in feite suïcidaal. Zo krijgen we in de documentaire te zien hoe hij tegenover Marc Schmidt verklaart dat hij een overdosis medicijnen heeft geslikt en we horen hoe Schmidt vervolgens de hulpdiensten op de hoogte brengt. Aan het eind van de documentaire zal Matthijs er uiteindelijk wél in slagen om uit het leven te stappen. Niet dat er daarvan beelden zijn, gelukkig.
Matthijs is een man met goede bedoelingen. Hij heeft ook gevoel voor humor en is onmiskenbaar intelligent. Maar hij zit volledig opgesloten in zijn eigen hoofd. We zien hem in zijn eigen woonst loodgieterijwerken uitvoeren waarvan hij weet dat die niet volgens het boekje zijn. De wooninspectie houdt hem in de gaten en de gedachte dat ze elk moment voor zijn deur kunnen staan om hem uit zijn appartement te zetten, jaagt hem verschrikkelijk op. Ik denk dat de werken die hij in zijn woonst uitvoert een vlucht zijn voor zijn hamerende zelfdestructieve gedachten, maar de tragiek is dat uitgerekend deze werken niet stroken met wat toelaatbaar is. Kon hij zich maar met iets anders bezighouden, verzucht je doorheen de film. Iets dat wél oké is. Matthijs weet doorheen de periode van opname dat hij uit zijn woonst gezet zal worden, in feite lijkt hij er bijna op te wachten. Misschien wachtte hij dat moment af om een einde aan zijn leven te kunnen maken.
De uithuiszetting verloopt in enkele fases en bepaald niet zonder slag of stoot. Matthijs krijgt buitensporige woedeaanvallen, machteloos als hij zich voelt tegenover de regels van instanties die niet overeenkomen met zijn eigen regels. Zijn eigen regels die hij probeert af te stemmen op gangbare regels, iets waarin hij niet slaagt. “Als autist moet je alles uitdenken”, zegt hij. “Wat voor een niet-autist als vanzelf gaat daar moet een autist lange tijd op studeren.” Hij tapt telefoongesprekken af om te bestuderen wat mensen ‘tussen de lijnen’ zeggen. Hij is ervan overtuigd dat mensen met wat ze zeggen vaak iets anders bedoelen, en hij stelt vast dat die dubbele betekenis hem vaak ontgaat.
Matthijs komt voor de rechter vanwege de schade die hij aan zijn appartement heeft toegebracht en in zijn oordeel is de rechter van mening dat Matthijs zich teveel als een slachtoffer van zijn autisme gedraagt. Als kijker ga je je die vraag ook weleens stellen. Maar deze man is behalve autistisch ook gewoon helemaal óp. Al jaren zit hij aan de pillen, pillen die al lang hun oppeppende effect verloren hebben. Deze man is suïcidaal, helemaal leeg, volstrekt zeker dat hij de code van het leven niet meer zal kraken. Hij leeft in zijn hoofd en vindt geen houvast. Zijn appartement is daarvan een reflectie. De absolute wanorde. Ik kijk ernaar met veel medelijden. Deze Matthijs is of was tot vanalles in staat, hij was intelligent en getalenteerd, maar zijn leven zat muurvast en hij zag nog maar één uitweg. Deze documentaire legt die strijd heel mooi vast. Ik heb hem de afgelopen drie of vier jaar drie keer bekeken en hij blijft mij doen nadenken over de (on)mogelijkheid van het leven. Zeer aan te raden voor iedereen die een uur tijd heeft voor een beklijvende documentaire. Integraal te bekijken op YouTube.
‘De regels van Matthijs’ is een Nederlandse documentaire van een jaar of vijf geleden waarin filmmaker Marc Schmidt zijn autistische en psychisch zieke jeugdvriend Matthijs volgt. Op moment van opname zijn beide mannen begin 40. Schmidt filmt Matthijs 95% van de tijd in diens appartement, ook al omdat Matthijs maar zelden zijn huis uit gaat. “Mijn huis is mijn heelal”, zegt hij ergens. Het appartement van Matthijs heeft overigens nog weinig weg van een appartement. Veeleer is het een opslagplaats voor allerlei materialen die in enorme stapels op de grond en op tafels opeengepakt staan. De chaos is totaal, onleefbaar, zonder meer, maar Matthijs vindt kennelijk geen manier om er orde in te scheppen. In zijn hoofd zit het dan ook niet bepaald op orde. Deze immens gefrustreerde man is namelijk goed op weg om helemaal gek te worden van zijn eigen gedachten. Doorheen de opname van deze documentaire is Matthijs in feite suïcidaal. Zo krijgen we in de documentaire te zien hoe hij tegenover Marc Schmidt verklaart dat hij een overdosis medicijnen heeft geslikt en we horen hoe Schmidt vervolgens de hulpdiensten op de hoogte brengt. Aan het eind van de documentaire zal Matthijs er uiteindelijk wél in slagen om uit het leven te stappen. Niet dat er daarvan beelden zijn, gelukkig.
Matthijs is een man met goede bedoelingen. Hij heeft ook gevoel voor humor en is onmiskenbaar intelligent. Maar hij zit volledig opgesloten in zijn eigen hoofd. We zien hem in zijn eigen woonst loodgieterijwerken uitvoeren waarvan hij weet dat die niet volgens het boekje zijn. De wooninspectie houdt hem in de gaten en de gedachte dat ze elk moment voor zijn deur kunnen staan om hem uit zijn appartement te zetten, jaagt hem verschrikkelijk op. Ik denk dat de werken die hij in zijn woonst uitvoert een vlucht zijn voor zijn hamerende zelfdestructieve gedachten, maar de tragiek is dat uitgerekend deze werken niet stroken met wat toelaatbaar is. Kon hij zich maar met iets anders bezighouden, verzucht je doorheen de film. Iets dat wél oké is. Matthijs weet doorheen de periode van opname dat hij uit zijn woonst gezet zal worden, in feite lijkt hij er bijna op te wachten. Misschien wachtte hij dat moment af om een einde aan zijn leven te kunnen maken.
De uithuiszetting verloopt in enkele fases en bepaald niet zonder slag of stoot. Matthijs krijgt buitensporige woedeaanvallen, machteloos als hij zich voelt tegenover de regels van instanties die niet overeenkomen met zijn eigen regels. Zijn eigen regels die hij probeert af te stemmen op gangbare regels, iets waarin hij niet slaagt. “Als autist moet je alles uitdenken”, zegt hij. “Wat voor een niet-autist als vanzelf gaat daar moet een autist lange tijd op studeren.” Hij tapt telefoongesprekken af om te bestuderen wat mensen ‘tussen de lijnen’ zeggen. Hij is ervan overtuigd dat mensen met wat ze zeggen vaak iets anders bedoelen, en hij stelt vast dat die dubbele betekenis hem vaak ontgaat.
Matthijs komt voor de rechter vanwege de schade die hij aan zijn appartement heeft toegebracht en in zijn oordeel is de rechter van mening dat Matthijs zich teveel als een slachtoffer van zijn autisme gedraagt. Als kijker ga je je die vraag ook weleens stellen. Maar deze man is behalve autistisch ook gewoon helemaal óp. Al jaren zit hij aan de pillen, pillen die al lang hun oppeppende effect verloren hebben. Deze man is suïcidaal, helemaal leeg, volstrekt zeker dat hij de code van het leven niet meer zal kraken. Hij leeft in zijn hoofd en vindt geen houvast. Zijn appartement is daarvan een reflectie. De absolute wanorde. Ik kijk ernaar met veel medelijden. Deze Matthijs is of was tot vanalles in staat, hij was intelligent en getalenteerd, maar zijn leven zat muurvast en hij zag nog maar één uitweg. Deze documentaire legt die strijd heel mooi vast. Ik heb hem de afgelopen drie of vier jaar drie keer bekeken en hij blijft mij doen nadenken over de (on)mogelijkheid van het leven. Zeer aan te raden voor iedereen die een uur tijd heeft voor een beklijvende documentaire. Integraal te bekijken op YouTube.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten