zondag 18 mei 2008

Uur cultuur: drie draadjes en een paraplu

Ik hinkel op enkele vondsten, ideeën die ik samen aan hun draadjes tot één grote overkoepelende paraplu trek. Het eerste is de uitleg van Tom Barman over zijn nummer "Popular Culture" waarover hij zei dat het een soort bespiegeling is van de populaire cultuur die zo enorm belangrijk geworden is de laatste decennia, of het laatste decennium. Het tweede is een goddeauforumtopic over "Zwerm" van Peter Verhelst, een boek dat ik zelf ook heb, maar niet gelezen heb, en waarover ik meer wilde weten. En het derde is een verwoording die ik tegenkwam in een recensie op Poëzierapport. Die recensie is de laatste die er voorlopig te lezen staat, die over de dichtbundel van Arnoud van Adrichem. "Vis".

Geen lichte kost voorwaar, maar wel voedsel voor de geest. Voedsel dat een wereld creëert, een te verkennen wereld die misschien interessanter is dan de wereld die je frequenteert.

Eén: wat Tom Barman zegt klopt. Populaire cultuur is misschien nog wel de enige cultuur waarover echt bericht wordt. Cultuur tot bij het volk brengen doe je door ze te vergemakkelijken, te vereenvoudigen, door ze te populariseren.
Ik denk aan al die meisjes die klakkeloos aannemen dat dEUS een hype is, maar daarbij geheel voorbijgaan aan wat Tom Barman bijvoorbeeld in "Popular Culture" zingt. Daar staan zij niet bij stil, daar begrijpen zij blijkbaar niets van. Of misschien wel. Misschien denken ze dat ze het begrijpen, maar kunnen ze het niet goed uitleggen. Sommige mensen kunnen met hun verstand ergens niet bij en doen dan maar alsof. In deze tijd word je niet meer aangespoord om diep over dingen na te denken. Take it easy, allé. Ken ik nog Frans, denk je? Take it easy, allé.

Drie: Willem Thies hekelt in zijn recensie van de poëziebundel "Vis" enkele keren het gebruik van quotes of zinnen uit wat hij de "lagere cultuur" noemt. Arnoud van Adrichem maakt in zijn gedichten, die als dusdanig postmodern heten te zijn, gebruik van reclameslogans en liedjesflarden en stort op die manier zijn "hoge cultuur" in het verval. Ik weet niet of het zo begrepen moet worden, maar bij dat idee van de hoge versus de lagere cultuur vraag ik me onmiddellijk af wat het eigenlijk nog uitmaakt de dag van vandaag, dat er "hoge cultuur" - of dus poëzie - gemaakt wordt voor twee man en een paardenkop. Ik ben bang van mensen die poëzie lezen, ik denk daarbij aan stoffige, doodse kamers in plattelandswoningen. En van poëzie schrijven ben ik helemaal bang. Voor mij staat dat gelijk met sociale isolatie, met opname in een psychiatrische kliniek. Toen ik gisteren in de Fnac was kon ik er tot mijn opluchting geen poëzie vinden.

Twee: late twintigers die (zowat drie jaar geleden intussen) op het goddeauforum over "Zwerm" discussieerden. Zonder meer. Maar daarbij wel blijk gaven van enige ervaring met het lezen van boeken. Dat was of is voor mij al genoeg om me aan het scherm gekluisterd te houden. Mensen die boeken lezen! En is het omdat ik niet aan de universiteit zit dat ik er zo bijna geen ken?
Ik ben gefascineerd door dat intellectualisme van het doorgronden van een boek. Er een mening over hebben. Kunnen zeggen of iets goed of slecht is. Waarom dat zo is. Ik mag dan zelf wel cd-recensies schrijven en daarover dus een mening hebben. Een mening over een boek hebben, het kunnen afspiegelen tegen een boekenkast en het daarin een plaatsje kunnen geven, dat is toch nog iets anders. En dat ik "Zwerm" in de grote vakantie moet lezen, dat is zeker.

Ik moet bij deze onderwerpen ook denken aan pintjes drinken in Café De Weerelt. Aan dansen in de Rumba. Aan gekke mevrouwen pesten in Café Oase. In zeikerige zeurgesprekken over geen vrienden hebben. Etcetera.
Waar zijn die mensen die boeken lezen? Die poëzie lezen? Schrijven.....?
Kan iemand mij meer vertellen over "hoge cultuur"? Kan iemand mij vertellen of die hoge cultuur überhaupt nog bestaat? Doet Tom Barman aan hoge cultuur?

Interessant hé!

6 opmerkingen:

Anoniem zei

Classificeren in hoge of lage cultuur getuigt m.i. al van een elitaire kijk op wat kunst is. Is iets kunst omdat het door iemand ooit als kunst of kunstig bestempeld wordt of is iets kunst omdat het u aangrijpt, zelfs al is
het zoiets banaal als de weerspiegeling van het daglicht uit uw raam in de lavabo van uw badkamer. T hangt voor mij dan ook totaal niet samen met de appreciatie van de goegemeente. Ik vind dan ook dat als ge persé kunst wil hekelen of in hoge-lage-kotjes wilt steken, ge dat maar op uw alleen moet doen.
En als ge dan toch die individueelste mening wilt horen: enkel wat met elementen van beide speelt echt goed te noemen. Nach. Kunst als uitdrukking van een allerindividueelste emotie, wie zei dat nu weer. Wel, als het allerindividueelst is, vind ik dat anderen by all means moeten respecteren dat er anderen andere zaken kunst gaan vinden als gijzelf. Hoewel af en toe grenzen kietelen ook wel weer mag.

Anoniem zei

het is wel een beetje vanuit didactische invalshoek, maar ik vond dat de geïnterviewde man altijd wel iets interessants te vertellen had over hoge/lage cultuur en de multigeletterdheid van de moderne mens: in de grijze kader

Anoniem zei

"Hoge cultuur" is een begrip dat enkel in stand wordt gehouden door zogenaamde beoefenaars en connaisseurs van diezelfde hoge cultuur.

Het is een statussysteem als een ander, een classificatiemechanisme.
Zo wordt de vereenvoudiging van van de Nederlandse spelling al eeuwenlang tegengehouden door intellectuelen. Omdat zij "goed" kunnen schrijven en iemand die wat minder geschoold is niet. Mensen staan sowieso afkerig tegenover verandering. Ze hebben een soort van artificiële status gecreëerd en willen die koste wat kost behouden.

Pas op, ik heb zelf een bijna natuurlijke afkeer van taalfouten, maar eigenlijk is dat onbewust getriggerd door ordinair zelfbehoud.

Anoniem zei

(De Fnac (te Leuven) verkoopt nochtans wel degelijk poëzie. Op 't eerste verdiep. Rechts in de middenrekken. En nu ga ik in bad.)

Anoniem zei

De Fnac in Gent ook. Eerste verdiep, links achteraan. Dacht ik.

pascal zei

Ik zou, ook tussen de lijnen niet, poëzie en hoge cultuur niet gelijkschakelen. En, geachte commentaarschrijvers, hoge cultuur met elitarisme nog veel minder.

Overigens denk ik dat hoge cultuur met nadenken te maken heeft. Niet dat het iets onaangenaams over zich heeft - maar dat onaangename is nu precies wat lage cultuur uit de weg lijkt te gaan.

Het leven is nu eenmaal moeilijk te vatten. Dan komt hoge cultuur van pas.

Zoiets. Ongeveer. Ik weet dat het pedant klinkt. Het zij zo.