Door de te grote mazen van het net

De Standaard berichtte vandaag over een studie van het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin waaruit blijkt dat er bijna dubbel zoveel Vlamingen als Nederlanders zelfmoord plegen. Nochtans telt ons deel van het land procentueel gezien niet méér psychiatrische stoornissen dan Nederland, nee, de oorzaak ligt 'm, volgens het onderzoek, bij de Vlaamse maatschappij as such, waarin er niet zo veel "sociale integratie" en "sociaal kapitaal" aanwezig is.

Bijna dubbel zo veel zelfmoorden als in Nederland, dat is niet niks. Blijkbaar omdat 'wij Vlamingen' niet makkelijk praten over de dingen die ons dwarszitten, omdat we ons daarmee liever opsluiten. Niemand lastigvallen, onszelf twee gezichten aanmeten ('front stage' en 'back stage'), onze mond niet voorbij praten, onze problemen in de kiem smoren. "Doe maar gewoon, dat is al gek genoeg." Zo'n zin in ons hoofd prenten.

En dat kan kloppen. In de straat waar ik ben opgegroeid acht ik het, bijvoorbeeld, mogelijk dat (mocht ik er nog wonen) ik van de ene dag op de andere zou verdwijnen zonder dat iemand het zich openlijk zou 'aantrekken'. Iedereen zou het merken, maar bijna niemand zou er iets van zeggen (wél achter de rug van de mensen die er 'belang' bij hebben, natuurlijk). Iets 'ondernemen' zouden die mensen niet snel, zo stierf er onlangs een buurman waarover iedereen vervolgens anekdotes wilde bovenhalen, maar in het gezicht van de overledene zijn vrouw werd er gedaan alsof men van weinig of niets wist. Is dat typisch Vlaams? En waar gaat die vrouw dan naartoe met haar verdriet?

De emotionele afstand die mensen graag bewaren is in Vlaanderen inderdaad vrij groot, naar mijn idee. Dat heeft 'm zonder twijfel met angst voor 'diepgang' te maken, maar ook met het door de katholieke kerk beheerste verleden van deze regio. Het zit er bij 'de Vlaming' kennelijk diep in om problemen binnenskamers te houden en om er dan sporadisch eens mee naar een therapeut te lopen, als vervangt die persoon in kwestie de pastoor en zijn biechtstoel.

En, om nog even De Standaard te parafraseren: "(In Vlaanderen zijn er) meer echtscheidingen, minder sterke buurt- en familiebanden, minder vrijwilligerswerk (..). De samenleving zelf is dus minder een net waarop de lijdende mens kan terugvallen."

En ook wel: "Psychische klachten worden minder opgepakt door Vlaamse dan door Nederlandse huisartsen. Het beroep van psychotherapeut is in België niet eens erkend (..) Een sterker signaal van de overheid dat psychische klachten niet ernstig te nemen zijn, is moeilijk te bedenken."


Benieuwd wat diezelfde overheid daar tegenin denkt te brengen, vooralleer pakweg een binnenfretter genre Yves Leterme het onderwerp zelf ongelukkigerwijs op de agenda zet (maar nu loop ik natuurlijk schandelijk op de zaken vooruit).